Bir vaxtlar “30 milyon xurma ağacı” ölkəsi kimi tanınan İraqın qədim xurma mədəniyyəti iqlim dəyişikliyi böyük təhlükəyə çevrilməzdən əvvəl, xüsusən də İranla 1980-88-ci illər müharibəsi zamanı sarsıntılardan əziyyət çəkib.

Mərkəzi İraqın hələ də sulu çöllərində, Babil əyalətinin Cənacə kəndi yaxınlığında, üzüm və meyvə ağacları ilə əhatə olunmuş yüzlərlə xurma hündür və əzəmətli görünür.
Məhsul yığımı zamanı budaqlar sarı və qırmızı xurma salxımları ilə ağır olur.

Cənacədən olan fermerlər deyir ki, ağaçın yuxarısına çıxanda yetişmiş xurmaları götürür, yerə endirilən və hövzələrə boşaldılan zənbilləri doldurur, sonra yük maşınlarına yüklənirlər. Məhsul indi xeyli azdır - əvvəlkilərin təxminən yarısı. Bir vaxtlar o, 12 tondan çox yığdı, indi isə cəmi dörd və ya beş tondan gətirir.


Fermerləe hökumət dəstəyinin olmamasını tənqid edərək, havadan insektisid kampaniyalarının kifayət etmədiyini deyib.
İraq həyati iqtisadi sərvət və milli simvol olan xurmanı canlandırmaq üçün on ildən çox vaxt sərf edib.
Səlahiyyətlilər və dini qurumlar ağac əkilməsi və böyüməsini təşviq etmək üçün proqramlar və meqalayihələrə start verib.
Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin sözçüsü keçən ay rəsmi bildirib ki, 1980-ci illərdən bəri ilk dəfə xurma ağacının sayı cəmi səkkiz milyondan aşağı olan 22 milyondan çox artıb.

İran-İraq müharibəsi zamanı düşmənin qarşısını almaq üçün sərhəd boyu geniş ərazilərdə xurma bağları dağıdılıb.
Bu gün xurma, Dünya Bankının məlumatına görə, ixrac gəlirlərində üstünlük təşkil edən və 120 milyon dollardan çox gəlir gətirən neftdən sonra İraqın ikinci ən böyük ixrac məhsuludur.
Rəsmi statistika göstərir ki, 2023-cü ildə İraq 650 min ton xurma ixrac edib.

Yenə də Cənacə ətrafında çoxlu xurma ağacı ölü və başı kəsilmiş vəziyyətdədir.

Fermerlər deyir ki, bu xurma ağaclarının hamısı quraqlıqdan ölüb; bütün bölgə əziyyət çəkir: "Əvvəllər suyumuz var idi. İnsanlar bolca suvarırdılar. İndi bizə mürəkkəb texnika lazımdır”.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatı İraqı iqlim dəyişikliyinin bəzi təsirlərinə ən həssas olan 5 ölkədən biri adlandırıb.
Ölkə dörd il ardıcıl olaraq quraqlığa tab gətirib, baxmayaraq ki, bu il qış yağışı ilə bir qədər rahatlama olub.
Yayda 50 dərəcə Selsiyə (122 Fahrenheit) çatan temperaturun yüksəlməsi və yağışların azalması ilə yanaşı, İraq da çayların səviyyəsinin aşağı düşməsi ilə üzləşir.

Fermerlər quraqlığın yaratdığı yavaş dağıntılardan təəssüflənir: "Əvvəllər cənnət idi: alma, nar, sitrus ağacları və üzümlər - burada hər şey bitdi" . (Arab news)
MARAQLI / KARUSEL