Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığı və Tailand səlahiyyətliləri, on il əvvəl Çindən qaçan və Taylandda qeyri-müəyyən müddətə həbs edilən onlarla uyğurun işinin niyə hələ də qaranlıq qaldığına dair ziddiyyətli izahatlar veriblər.

Amerikanın Səsi xəbər verir ki, hüquq təşkilatları Pekini insan haqlarının pozulması və hətta uyğurlara və digər müsəlman azlıqlara qarşı soyqırımına bərabər olan repressiv siyasətdə ittiham edir, Çin isə bunu dəfələrlə rədd edir.

BMT QAK-ın sözçüsü Babar Baloç bildirib ki, məxfilik məhdudiyyətləri və bu həssas məsələnin həlli səylərinə xələl gətirməmək istəyi səbəbindən BMT QAK vəziyyətin həlli ilə bağlı öz yanaşmasını açıq şəkildə izah edə bilməz:“Tələblərə baxmayaraq, heç bir mərhələdə həll yollarını asanlaşdırmaq üçün qrupa daxil olmağa və ya onlarla əlaqə saxlamağa icazə verilməyib. Biz Tailand hakimiyyəti ilə sıx müzakirələr aparırıq”.

Amerikanın Səsinin məlumatına görə, UNHCR bu məsələni Tailand səlahiyyətliləri qarşısında fəal şəkildə qaldırıb və qaldırmağa davam edir.

Tailand 1951-ci il Qaçqınlar Konvensiyasını ratifikasiya etməyib və qaçqınlara hüquqi statusu təmin edən qanunlara malik deyil, lakin BMT QAK-ın məlumatına görə, Tailand Myanmadan olan 82,400 qaçqını müvəqqəti sığınacaqlarda qəbul edir.

Taylandda davam edən vəziyyətlə tanış olan hüquq müdafiəçisi, Tayland hakimiyyətinin repressiyalarından qorxduğu üçün adının açıqlanmasını tələb edərək, Banqkokdakı Suan Phlu İmmiqrasiya Təcridxanasında 43 uyğurun saxlanıldığını bildirib.

Bundan əlavə, Amerikanın Səsinin bildirdiyinə görə, immiqrasiya həbsindən qaçmağa cəhd edən və sonradan həbs edilən beş uyğur Taylandda həbsdədir: "Ən azı 5-6 nəfər dörd metr eni və səkkiz metr uzunluğunda bir otaqda yaşayır. Beş mərtəbəli həbsxananın hər mərtəbəsində təxminən 25 otaq var, hər otaqda bir tualet və duş var, məhbuslar yerdə yatır".

Uyğurlar 10 il əvvəl ilk dəfə Tayland sərhəddini keçərkən onların sayı 350-dən çox olub. İlkin olaraq Türkiyənin humanitar yardımı ilə 2015-ci ildə 170-dən çox qadın və uşaq Türkiyəyə aparılaraq Kayseri şəhərində məskunlaşdırılıb. Daha sonra Tayland hakimiyyəti həftələr sonra 109 əsasən kişi uyğur qaçqını Çinə təhvil verdi və 50-dən çox uyğuru hələ də Tayland həbsxanasında öz aqibətini gözləyənlər buraxdı.

Keçən il Human Rights Watch təşkilatı 40 yaşlarında olan iki uyğur qaçqının Taylandın mühacir həbsxanasında öldüyünü bildirdi və Tailandı Çindən olan uyğur sığınacaq axtaranların qeyri-müəyyən həbsinə son qoymağa çağırdı.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının bir qrup xüsusi məruzəçisi Tailand səlahiyyətlilərinə göndərdiyi məktubda qeyd edib ki, bu iki uyğur qaçqının ölümü Taylandın immiqrasiya təcridxanalarında ölən uyğurların ümumi sayını ikisi azyaşlı olmaqla beşə çatdırıb.


KARUSEL / DÜNYA