Cavanlar hər zaman intihara daha meylli olurlar. Depresiya, əqli problemlər, zorakılıq, narkotik vasitələrdən istifadə, cəmiyyətdən təcrid olunma onları intihara gətirib çıxarır.
Bu gün "Ölkə.Az" oxucularına intiharın qarşısını almağın yollarını təqdim edir.
Bəs niyə daha çox gənclər intihar edir?
İntiharın yaş həddi getdikcə aşağı enir. Hətta son zamanlar aşağı sinif şagirdlərinin belə intihar etdiyini eşidirik. 
Bir çox insan bu yaş həddini yadırğaya bilər. Ancaq statistika 15 ilə 24 yaş arasındakı gənclərin intihar nisbətinin yüksək olduğunu göstərir.
Gənclərin intiharı depresiya, şizofreniya, bipolyar pozuntu, zorakılıq, cəmiyyətdən təcrid olunma, tənhalıq, evdə və ya ətrafda istismar edilməsi kimi sosial problemlər, mənəvi çökmə və psixi xəstəliklərlə əlaqəli olur. Aparılan araşdırmalara görə, kişilər qadınlara nisbətən daha çox intihara meyllidirlər. Qadınlar isə kişilərə nisbətən daha qeyri-sabit bir quruluşa malik olduqlarından, intihar etdikləri zaman bu fikirdən daşına bilirlər.
İntihar edən gənclərin əksəriyyətinin psixi problemləri olur.
Stres, qorxu, rədd edilmə, uğursuzluq, ailənin tələbləri, həyəcan və xaosla mübarizə aparmaq onlar üçün olduqca çətinləşir. Bütün bunlardan sadəcə ölməklə qurtula biləcəklərini düşünərək intihar edirlər. Çarəsizlik və qorxu onları intihar həddinə çatdırır.
Hansı amillər intihar riskini artırır?
- Depresiya da daxil olmaq üzrə psixoloji xəstəliklər; 
- Yaxın dostlar və ya ailə üzvləri ilə mübahisə; 
- Fiziki və ya cinsi istismar; 
- Spirtli içki və ya narkotik maddə istifadəsi;
- Fiziki və ya tibbi problemlər (hamilə qalmaq və ya cinsi yolla keçən xəstəliklər); 
- Zorakılıq qurbanı olmaq; 
- Seksual qeyri-müəyyənlik; 
- Ailə üzvləri və ya yaxın dostlardan birinin intihar etməsi; 
- Duyğusal qeyri-sabitlik
İntihar etmək istəyən şəxs hansı addımları atar?
- İntihar və ya ölümlə bağlı zarafatlar etmək; 
- "Öləndə hərşey bitəcək", "Kaş ki sonsuza qədər yox olabilsəydim ", "Ölsəydim, insanlar məni daha çox sevərdi" kimi cümlələr qurmaq;
- Ölümlə bağlı şeirlər yazmaq və ya şəkillər çəkmək;
- Yaralanmalara səbəb olan çox sayıda qəzalar; 
- Dəyərli əşyalardan imtina etmək; 
- Son dəfə görürmüş kimi dostlara və ya ailə üzvlərinə əlvida demək; 
- Özünü öldürməyin yollarını araşdırmaq; 
- Daha əvvəl intihara cəhd etmək; 
- Hər hansı bir vəziyyətlə əlaqədar birdən-birə fikir dəyişikliyi; 
- Daha əvvəl onları narahat edən şeylərə reaksiya verməmək; 
- Evdən qaçmaq; 
- Vecsizlik; 
- Münasibətlərdə problemlər; 
- Yuxu və yemək rejiminin dəyişməsi; 
- Dramatik şəxsiyyət dəyişiklikləri; 
- Görünüşün get-gedə pisləşməsi; 
- Həddən artıq içki içmək; 
- Dəyişkən ruh halı; 
- Fiziki zərərdən həzz alma
Bəs kimlər daha çox intihara meylli olur?
- Daha yaxşı yaşamaq istəyənlər; 
- Nəyisə öyrənməkdə çətinlik çəkənlər; 
- Tənha insanlar; 
- Özünə inamı olmayanlar; 
- Depressiyada olan gənclər; 
- Zorakılıq qurbanları; 
- Cəmiyyətdən təcrid olunan şəxslər; 
- Təcavüzə məruz qalanlar
Depresiya əlamətləri nələrdir?
Qəzəbli və kinli əhval - Əksər insanlar depresiyanı narahatlıq və qəmginliklə ifadə edir. Depresiyada olan şəxs zəhlətökən, əsəbi, emosional və ya qəzəbli olmağa meyllidir.
Səbəbi olmayan ağrılar
Depresiyada olan uşaqlarda baş ağrısı və ürək bulantısı kimi psixomatik əlamətlər olur. Tibbi baxımdan heç bir açıqlaması olmayan bu ağrılar depresiyanın varlığını göstərir.
Tənqidlərə həssaslıq
Yeniyetmələr özlərini tam olaraq tapmadıqları üçün bütün xəbərdarlıqları özlərinə hörmətsizlik kimi qəbul edir və özlərini dəyərsiz hiss edirlər.
Bu onları son dərəcədə həssas edir. Və onlar tənqidi heç bir şəkildə qəbul etmirlər.
Uşağınızın intihar edəcəyindən şübhələnirsinizsə nə etməlisiniz?
Əgər övladınızın intihar edəcəyindən şübhələnirsinizsə başqa biri ilə deyil, özü ilə söhbət edin. Özünü necə hiss etdiyini soruşun və sadəcə qulaq asın. Onları anlamağa çalışın. Sadəcə onların qorxularını, qəzəblərini və qayğılarını başa düşsəniz onlara kömək edə bilərsiniz.
Uşaqlarınızı gözardı etməyin, probləmlərinin kiçik və gülməli olduğunu deməyin. Əgər həqiqətən də kiçik bir problem olsaydı övladınız bunu özünə dərd etməzdi.
Sevginizi həmişə hiss etdirin. Qayğınızı heç zaman əskik etməyin və hər nə olursa olsun onun yanında olduğunuzu hiss etdirin.
Əgər uşağınızın intihara meylli olduğunu düşünürsüzsə, ən kiçik şübhəniz belə varsa özünüz həll etmək yerinə mütləq bir mütəxəssisə baş vurun.

SAĞLAMLIQ / MARAQLI / CƏMİYYƏT