Mühacirətdə olan Tibet hökumətinin prezidenti Penpa Tserinq Çinin son 15 ildə Dalay Lamanın varisliyinə müdaxilə etməyə hazırlaşdığını iddia edib və bu ehtimalı gözləyən onun administrasiyası demokratik keçid istəyir.

Tsering müsahibəsində deyib ki, 1995-ci ildə Çin Kommunist hökuməti tərəfindən rəqib Pançen Lamanın təyin edilməsinin, Dalay Lamanın seçdiyi oğlanın ictimaiyyətin gözündən uzaqlaşdırılmasının təkrarının gözlənilə biləcəyinə diqqət çəkib. Onun sözlərinə görə, indiki Dalay Lamanın yox olmasından sonra baş verənlər, xüsusən də Çin-Tibet münaqişəsi həll olunmazsa, tibetlilər üçün böyük problemdir: "Biz inanırıq ki, Çin mütləq Dalay Lamanın varisliyi prosesinə müdaxilə edəcək. Onlar son 15 ildə buna hazırlaşırlar". 
Sikyonq tituluna da sahib olan Tserinq, Çin hökumətinin 2007-ci ildə bütün reenkarnasiya edilmiş Lamaların varisliyində iştirak etməsinin zəruriliyi ilə bağlı "diktat" verdiyini bildirib. Deyib ki, bu, dindən siyasi alət kimi istifadə etmək məqsədi ilə edilib. Hətta Çinin nə rolu, nə də başqa hökuməti olmamalıdır. Çinlilər 1995-ci ildə bir oğlan uşağı (Gyancain Norbu) Pançen Lama seçəndə müdaxilə etdilər. Həzrətləri (Dalay Lama) tərəfindən Pançen Lama (Gedhun Choeyi Nyima) kimi tanınan oğlanın sağ olub-olmaması ilə bağlı xəbərsizik".

Tibet buddistləri inanırlar ki, yüksək Lamanın və ya "yaşayan Buddanın" ruhu ölümündən sonra yenidən "canlı oğlan" kimi doğula bilər və gizli əlamətlərin təfsiri ilə tapıla bilər.

Dünyanı və tibetliləri 14-cü Dalay Lamanın vəfat edəcəyi günə hazırlamaq üçün altı bəndlik plan hazırlanıb. Tserinq bildirib ki, planın təməl daşı demokratik keçiddir.

Dini rəhbərlik Dalay Lamada qalsa da, 2011-ci ildən bəri Tibet icmasının siyasi rəhbərliyi birbaşa seçilmiş Sikyonqa və ya sürgündə olan Tibet hökumətinin prezidentinə həvalə edilib. O vaxta qədər “Kaşaq” və ya sürgündəki parlament tərəfindən seçilən sürgündəki Tibet hökumətinin müvəqqəti rəhbəri “Kalon Tripa” və ya Dalay Lamanın baş nazir olduğu baş nazir idi.

1950-ci ildə Tibeti işğal edən çinlilərə qarşı 1959-cu ildə xalq üsyanı minlərlə dinc sakinin öldürülməsi ilə qanlı şəkildə yatırılıb, Dalay Lama və onun bir çox tərəfdarı Hindistana qaçıb. Bundan bir il sonra Dalay Lama demokratik yolla seçilmiş parlament yaradıb.


MARAQLI / KARUSEL