Tibet köçəriləri öz torpaqlarından çıxarılır
Çin hökuməti Ümumçin Xalq Nümayəndələri Konqresinin (NCP) 38-ci sessiyasında "Tibet Ətraf Mühit Dialoqu" Qanun layihəsini müzakirəyə çıxarıb.
Əslində Tibet köçərilərinin öz torpaqlarından çıxarılması üçün qanun qəbul edilsə də, bütün bunlara baxmayaraq, onları tənəzzül və meşələrin qırılmasında günahlandırırdı, əslində isə Tibet hesabatına görə, onlar əsrlər boyu bu torpaqların idarəçiləri və himayədarları idilər.
Tibet Rights Collective (TRC) xəbər verir ki, Tibetin landşaftını bərpa etmək və çəmənlikləri qorumaq adı ilə Çin köçəriləri məcburi şəkildə köçürür. 2017-ci ildə Tibetin geniş ərazilərinin Milli Parklara çevrildiyi bir siyasət elan edilib. Baxmayaraq ki, bunun üçün 1000-dən çox tibetli 2018-ci ildə Çinin yüksəklikdə ekoloji miqrasiya adlandırdığı Şimali Tibetdəki torpaqlarından didərgin düşmüşdü.
Tibetoloq Qabriel Laffitenin fikrincə, qanun layihəsi daha çox Tibet köçərilərini landşaftlarından sıxışdırmağa çalışır, lakin mədən işini dayandırmır:“Ekoloji bərpa adı altında tibetlilər daha da demobilizasiya edilir, yeni sərhəd kəndlərində, nəzarət altında saxlanılır”.
TRC hesabatında daha sonra deyilir ki, bu qanun layihəsi hazırlanarkən əsas maraqlı tərəflərlə məhsuldar məsləhətləşmələr aparılmayıb. TRC hesabatına görə, Çin 2006-cı ildən bəri Tibetin köçəri əhalisi üçün köçürülmə planları tətbiq edib, çünki çinlilər onları geridə qalmış, cahil və irrasional hesab edirdilər və Tibetə ziyan vuran torpaqları həddən artıq otlayırlar.
TRC hesabatında daha sonra deyilir ki, Tibet yaylasındakı bu yerdəyişmə və dəyişiklik ehtiyatla nəzərə alınmalıdır, çünki Tibet bu gün iqlim dəyişikliyi ssenarisində mərkəzi rol oynayan bir torpaqdır. Asiya qitəsini qidalandıran çoxlu çayların vətənidir və ekoloji əhəmiyyətinə görə dünyanın üçüncü qütbü adlandırılıb. Buna görə də son vaxtlar baş verən daşqınlar və digər fəlakətlər diqqətdən kənarda qala bilməz.
TRC hesabatında qeyd olunur ki, ikili təyinatlı infrastrukturun, su bəndlərinin və həddindən artıq turizmin bütün nəzarətsiz tikintisi Tibetdə qlobal istiləşmənin təsirlərini sürətləndirən kövrək ekosistemi pozub.
MARAQLI / KARUSEL
Tarix: 29-12-2022, 12:15