Peyvənddən sonra immunitet infeksiyalara qarşı nə qədər dözümlü olur, bədəni soyuqdəymə və qripdən nə dərəcədə qoruyur, ev heyvanlarından yoluxmaq mümkündürmü və niyə yayda xəstələnmirik?

Publika.az Rusiya mətbuatına istinadən xəbər verir ki, Mərkəzi Klinik Xəstəxananın yoluxucu xəstəliklər üzrə tədqiqat rəhbəri, Moskva Dövlət Universitetinin Fundamental Tibb Fakültəsinin infeksion xəstəliklər üzrə professoru Andrey Viktoroviç Devyatkin bu suallara cavab verib. Professor viruslar və müalicə qaydaları haqqında geniş məlumat verib.

Bəla soyuqla gəlir

- Niyə soyuq və qrip virusları dünyanı gəzir? Mövsümlə hansısa əlaqəsi varmı?

- Respirator viruslar insan orqanizmində çoxdan yayılıb və mövcuddur. Ən azı 180 belə virus var. Onların əksəriyyəti kəskin respirator infeksiyalara səbəb olmur və asanlıqla irəliləyir. Həyatımız boyu tənəffüs viruslarına yoluxuruq, bunun nəticəsində immunitetimiz məşq edir və yeni patogen təhlükəli virus meydana gətirdikdə immunitet təcili vəziyyətdə özünümüdafiə qorunma mexanizmi yaradır.

Qışda virusların fəallığını və tənəffüs yoluxucu xəstəlikləri artıran xarici və daxili şərait çoxalır. Birincisi, günəş işığı çatışmazlığı şəraitində tənəffüs yoluxucu xəstəliklərin törədiciləri ətrafımızdakı obyektlərdə daha uzun müddət qalır, ikincisi, bir çox insanın immun sistemi zəifləyir. Bundan əlavə, soyuq mövsümdə insanlar isti otağa çəkilir, bir-birlərinə daha yaxın olmağa çalışırlar, odur ki, virusların sürətli yayılma qabiliyyəti artır.

Yay aylarında günəş sayəsində tənəffüs yolları virusları çox aktivləşmir. İsti aylarda tənəffüs xəstəlikləri asan və tez ötüşür. Yayda boğaz ağrısı, burun axması, soyuqdəymə ola bilər, ancaq bütün bu simptomlar bir neçə gün ərzində, ümumiyyətlə bədən hərarəti olmadan yoxa çıxır.

- Xəstələndiyimiz zaman antiviral dərman qəbul etmək lazımdır?

- Əlbəttə ki, kəskin respirator virus infeksiyaları üçün antiviral dərmanlar qəbul edilməlidir. Faydaları və təsirləri kliniki elmi araşdırmalarda sübut olunub. Belə bir deyim var ki, qrip müalicə olunarsa, yeddi günə keçər. Məncə, bu təhlükəli səhvdir. Kəskin respirator virus infeksiyalarının təhlükəsi ilk növbədə komplikasiyanın yaranma riski ilə əlaqələndirilir - iltihab, obstruktiv bronxit və hətta sətəlcəm. Odur ki, antiviral dərmanların xəstəliyin ən erkən vaxtında qəbul edilməsi, çoxsaylı klinik araşdırmalara görə həqiqətən belə komplikasiyanın inkişaf ehtimalını azaldır. Patogen virusların müxtəlifliyini nəzərə alaraq, geniş antiviral spektrli dərmanlar prioritet olmalıdır.

- Xəstəliyin artdığı dövrdə immunomodulyator qəbul etməyin mənası varmı?

- İmmunomodulyatorlar heterogen dərmanlar qrupudur. İnterferonların istehsalını stimullaşdıran vasitələri götürsək, onlardan istifadə etməzdən əvvəl interferon vəziyyəti və immunnitet ilə bağlı araşdırma aparmağı tövsiyə edirəm, çünki bu cür stimullaşdırmaya cavab vermək üçün immunitet sisteminin imkanlarını dəqiq anlamaq lazımdır. Bu baxımdan, xoşagəlməz reaksiyalar riski olmadan immun sisteminin işini normallaşdıran dərmanlara daha çox üstünlük verilir. Klinik tədqiqatlar açıq şəkildə göstərir ki, profilaktik məqsədlər üçün bu cür dərmanların istifadəsi tənəffüs virus infeksiyalarının yayılmasını azaldır və kəskin respirator virus infeksiyalarının əlamətlərinin erkən müalicəsi ilə onlar xəstəliyin müddətini və fəsadların tezliyini azaldır.

​
Niyə mütəmadi peyvənd etdirməliyik?

- Ev heyvanlarından soyuqdəymə viruslarına yoluxmaq mümkündürmü?

- Əlbəttə ki, insanı bir heyvandan birbaşa yoluxdurmaq mümkün deyil. Xüsusi maneə var. Ancaq quş qripinin yayıldığını hamımız bilir və xatırlayırıq. Dünyada 2003-cü ildən bəri nəzarət olunur. İnsan xəstəliklərinin bir neçə hadisəsi xəstə quşlarla bilavasitə bağlı idi, xəstəlik ağır olduqda, ağciyərin ağır zədələnməsinin inkişafı ilə əlaqəli idi. Ancaq xoşbəxtlikdən xəstə insan başqalarını yoluxdurmurdu.

- Bir növ hər hansısa virusa yoluxmusunuzsa, daha ona yoluxmayacaqsınız?

- Belə deyil. Əlbəttə ki, immunitet inkişaf etdirilir - lakin bu uzun sürmür. Məsələn, A qripinə qarşı təbii olaraq əldə edilən immunitet maksimum 3-4 ilədək davam edir. Odur ki, bu müddətdən sonra insan yenidən yoluxa və xəstələnə bilər. Eyni vəziyyət digər viruslara da aiddir. Yəni bir neçə il sonra immunitet azalır və virus əvvəllər olduğu kimi - bir neçə il əvvəl də eyni xəstəliyə gətirib çıxarır.

Maskalar və alkoqol haqqında

- Alkoqolun tənəffüs viruslarını öldürdüyü nə dərəcədə inandırıcıdır?

- Virus çoxalır və yalnız hüceyrələrin içərisində yaşayır. Bir şəkildə patogenə təsir etmək üçün spirt tərkibli bir maddə virusun içinə daxil olmalıdır. Alkoqol əl təmizləyicilərinin tərkib hissəsidir, amma bundan artıq deyil.

- Deyirlər ki, viruslardan qorunmaq üçün maskalar faydasızdır...

- Maskalar, şübhəsiz ki, virusun yayılmasını gecikdirir. Başqalarını qorumaq üçün ilk növbədə xəstələrin maska taxması çox vacibdir. Ancaq adi maska islandıqdan sonra qoruyucu qabiliyyətini itirmə xüsusiyyətinə malikdir. Buna görə, vaxtaşırı, hər 3-4 saatdan dəyişdirilməlidir.

İzolyasiya qaydaları

- Andrey Viktoroviç, xəstələnməmək üçün nə etməli olduğuna dair bir neçə məsləhət verin.

- Əvvəla, hər il qripə qarşı peyvənd etdirmək lazımdır. Bu təsirli müdafiədir. Dörd il əvvəl A qripi epidemiyası keçirdik, şiddətli sətəlcəm və bəzi viruslara qarşı immun sisteminin təbii müqavimətinin təsir mexanizmini artıq müzakirə etdik, bu, qısa müddətə yaşayır.

İkincisi, qeyri-spesifik profilaktika. Bu sağlam həyat tərzi, yaxşı qidalanma, təmiz hava, günəş işığıdır.

Xəstə insanın yaxın ətrafda olması halında, onunla əlaqəni minimuma endirmək lazımdır. Xəstə təcrid olunmalı, ona xüsusi yeməklər bişirilməlidir. Üstəlik maskalar zəruridir. Həm də otağı havalandırmağı unutmayın.



SON XƏBƏR / KARUSEL / GÜNDƏM