Hindistan və Azərbaycan arasındakı müasir bağ tarixi İpək Yolundan uzanan mədəni və iqtisadi əlaqələrin təməli üzərində inkişaf edir. Bu davamlı irs, Dəvanəqari və Qurmuxi yazıları ilə bəzədilmiş 18-ci əsrin möcüzəsi olan Bakı yaxınlığındakı Atəşgah od məbədi kimi əlamətdar yerlərdə özünü göstərir. Bundan əlavə, 14-cü əsrə aid olan Multani Karvansarası Bakının qədim özəyi olan İçərişəhərin mərkəzində yerləşən bu zəngin tarixin sübutudur.
Hindistanın ölkəmizdəki səfirliyindən Reportyor.az-a daxil olan məqalədə deyilir ki, Hindistan və Azərbaycan mədəni və iqtisadi əlaqələrin zəngin tarixinə malikdir, lakin onlar arasında əməkdaşlıq üçün çoxlu araşdırılmamış imkanlar mövcuddur. Azərbaycan Hindistanın Qafqazda ən böyük ticarət müttəfiqi kimi dayanır, Nyu Dehli isə Bakıda əsas investorlardan biri kimi mühüm mövqeyə malikdir.
Tanınmış azərbaycanlı coğrafiyaşünas və səyyah Zeynalabdin Şirvani Hindistanda olarkən Hindistanın əhalisi, şəhər mərkəzləri, iqtisadiyyatı və kənd yerləri haqqında ətraflı hesabatlar qələmə almışdır. Azərbaycanın SSRİ tərkibində əvvəlki respublika statusu nəzərə alınaraq, Hindistanla Azərbaycan arasında diplomatik əlaqələr Moskva vasitəsilə həyata keçirilirdi. Lakin Sovet İttifaqının dağılması ilə Hindistan 1991-ci il dekabrın 26-da Azərbaycanın müstəqilliyini tez bir zamanda tanıdı və 28 fevral 1992-ci ildə bu xalqla diplomatik əlaqələri rəsmiləşdirdi.
Bu illər ərzində Hindistanın Azərbaycanla ikitərəfli ticarəti 2005-ci ildəki təqribən 50 milyon ABŞ dollarından 2021-ci ildə 739 milyon ABŞ dollarına qədər əhəmiyyətli dərəcədə artmışdır. Azərbaycanın statistikasına görə, ikitərəfli ticarət daha da artaraq 2022-ci ildə 156,4 faiz artaraq 1,882 milyard ABŞ dollarına çatıb. . Hindistanın Azərbaycana ixracı 2011-ci ildəki 45 milyon ABŞ dollarından 2022-ci ildə 220 milyon ABŞ dollarına yüksəlib. Hindistandan Azərbaycana birbaşa və dolayı ixracın mühüm maddələri düyü, ağıllı telefonlar, alüminium oksidləri, dərmanlar, mobil telefonlar, keramik plitələr və səki, qranit, mexaniki kürəklər və ekskavatorlar, iri buynuzlu heyvanların əti, insan dərmanı üçün vaksinlər qara çay və s. mal-qara dəriləri, asiklik efirlər və limonad.
INSTC-nin Qərb marşrutu Hindistan və Azərbaycan üçün mal ticarəti üçün daha sürətli və daha sərfəli yol təklif edir və bu, iki ölkə arasında ticarətin artması üçün əhəmiyyətli potensialın olduğunu göstərir.
Hindistanın Azərbaycandan idxalı 2022-ci ildə 1,662 milyard ABŞ dolları təşkil edib. 2022-ci ilin yanvar-dekabr ayları ərzində xam neft Azərbaycanın Hindistana əsas ixracı olmaqda davam edib və 1,625 milyard ABŞ dolları dəyərində ümumi ixracın 98%-ni təşkil edib.
Hindistanın Azərbaycana investisiyası baxımından ONGC Videsh Ltd Hessdən (AÇG) Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorundakı Azəri, Çıraq və Günəşli (AÇG) yataqlarının dərinsulu hissəsi üzrə Hasilatın Pay Bölgüsü Sazişində 2,72 faiz iştirak payı əldə edib. Ltd. 2013-cü ildə. ONGC Videsh Ltd 2013-cü ilin mart ayından bu layihəyə 1,2 milyard ABŞ dollarından çox sərmayə qoyub. Hindistan Səfirliyi 2022-23-cü illərdə koordinasiya ilə müxtəlif sektorlarda çoxlu sayda Hindistan-Azərbaycan B2B görüşləri təşkil etməklə ticarətin təşviqi fəaliyyətlərini davam etdirmişdir. Hindistan ixracın təşviqi şuraları ilə.
1991-ci ildən bəri Azərbaycandan Hindistana bir neçə nazirlər səviyyəsində səfərlər olmuşdur. Azərbaycanın xarici işlər naziri H.E. Cənab Elmar Ammadyarov 2013-cü ilin may ayında Hindistana ikitərəfli səfər etmişdir. İqtisadiyyat nazirinin müavini H.E. Sahid Məmmədov 16-19 yanvar 2019-cu il tarixlərində “Vibrant Gujarat Summit-2019”da iştirak etmək üçün Hindistanda səfərdə olub. H.E. Ekologiya və Təbii Sərvətlər Naziri cənab Muxtar Babayev 11-12 oktyabr 2018-ci il tarixlərində 5-ci Hökumətlərarası Komissiyada iştirak etmək üçün Dehlidə səfərdə olmuşdur. Maliyyə Naziri cənab Samir Şərifov 21 fevral 2018-ci il tarixində Hindistana səfər etmişdir.  Azərbaycanın fövqəladə hallar naziri Kəmaləddin Heydərov 2-5 noyabr 2016-cı il tarixlərində Yeni Dehlidə keçirilən Fəlakət Riskinin Azaldılması üzrə Asiya Nazirlər Konfransında iştirak etmişdir. Parlamentin üzvü Naqif Həmzəyev 2019-cu ilin avqust ayında BQXK-nın Hörmətli Ziyarətçilər Proqramı çərçivəsində Hindistanda səfərdə olmuşdur. Xarici işlər nazirinin müavini 26 yanvar 2022-ci il tarixdə Missiyanın ev sahibliyi etdiyi Respublika Günü münasibətilə keçirilən qəbulda baş qonaq olmuşdur.
Hindistan, Azərbaycan və INSTC və TITR marşrutları boyunca yerləşən digər dövlətlər mürəkkəb tarif və gömrük qaydaları və prosedurları ilə bağlı mühüm problemin öhdəsindən gəlməlidirlər. Bu mürəkkəbliklər hazırda əhəmiyyətli tranzit gecikmələrinə səbəb olur.
Hindistanın inkişaf etməkdə olan iqtisadiyyatı, Azərbaycanın Avropa və Asiya arasında kəsişmə nöqtəsi kimi strateji mövqeyi ilə birləşərək, genişlənmiş ticarət və investisiyalar üçün imkanlar açır. Hindistanın möhkəm, uyğunlaşa bilən və şaxələndirilmiş təchizat zəncirlərinin yaradılmasına diqqəti Azərbaycanın təqdim etdiyi imkanlarla üst-üstə düşür. Nəticə etibarı ilə, Hindistan INSTC-nin Qərb Marşrutunu və TITR-ni ticarət məqsədlərinin artırılması üçün əsas hesab edir.
KARUSEL / SİYASƏT