Dünyanın 22 ölkəsindən 49 Qeyri- Hökumət Təşkilatı (QHT) və ekofəal Ermənistanın dağ-mədən sənayesində beynəlxalq ekoloji norma və standartları pozaraq həyata keçirilən işlərin dünyanın ekosistemini pozmasına dair bəyanat yayıb.
“Report” xəbər verir ki, onlar Cənubi Qafqaz regionu üçün ekoloji ədalət tələb edir.
Bəyanatda deyilir ki, BMT təmiz, sağlam və davamlı ətraf mühiti əsas insan hüququ kimi tanıyır: “Qlobal ictimaiyyətin BMT-nin Dayanıqlı İnkişaf Məqsədlərinə nail olmaq üçün səfərbər olduğu, ekoloji problemlərin həlli üçün səylərini gücləndirdiyi bir vaxtda Ermənistanın bu hərəkətləri Transsərhəd Çaylar Konvensiyası və BMT-nin Avropa İqtisadi Komissiyasının Transsərhəd Kontekstdə Ətraf Mühitə Təsirin Qiymətləndirilməsi Konvensiyasının (Espoo Konvensiyası) tələblərini ciddi şəkildə pozur. Yaxın zamanda COP29-un Cənubi Qafqaz regionunda, Azərbaycanda keçiriləcəyini nəzərə alaraq, Ermənistan da ətraf mühitə ziyan vuran əməllərdən çəkinməli, bununla da beynəlxalq konvensiyalardan irəli gələn öz öhdəliklərini yerinə yetirməlidir”.
Bəyanatda Ermənistan hökuməti və Ermənistanın dağ-mədən sənayesi müəssisələrinin məxsus olduğu özəl şirkətlər həmin müəssisələrdə təftiş, qiymətləndirmə və monitorinq işləri aparmaq üçün ekologiya və sağlamlıq sahəsində ixtisaslaşmış beynəlxalq ekspertlərə, o cümlədən qonşu ölkələrdən olan ixtisaslaşmış QHT-lərə şərait yaratmağa çağırılır: “Xarici QHT-lər Amuldağ mədənində işlərin dərhal dayandırılması ilə bağlı Azərbaycanın və Ermənistanın vətəndaş cəmiyyəti təşkilatlarının müraciətinə həmrəy olduqlarını da bəyan edirlər.Son vaxtlar Azərbaycan QHT-lərinin bəyanatlarının xarici ölkələrdə, o cümlədən Ermənistandan ciddi rezonans doğurması müşahidə edilir. Xarici QHT-lər Ermənistandan ekoloji öhdəliklərini yerinə yetirməyi tələb edirlər.
“Biz, aşağıda imza edən xarici ölkələrin vətəndaş cəmiyyəti təşkilatları və fəalları Ermənistan Respublikasının dağ-mədən sənayesində beynəlxalq ekoloji norma və standartları pozaraq həyata keçirilən işlərin ekologiyaya vurduğu ciddi ziyanla bağlı dərin narahatlığımızı bildiririk. Ermənistanın dağ-mədən sənayesindəki hava və suyun çirklənməsi vaxtilə lokal xarakterli olsa da, artıq onun fəsadları təkcə Cənubi Qafqaz üçün deyil, bütün dünya üçün ciddi təhdidə çevrilib. Ermənistanın mədən sənayesi transsərhəd çayları çirkləndirməklə Şərqi Avropadan Mərkəzi Asiyaya qədər geniş coğrafiyada bir sıra ekoloji problemlərə səbəb olmaqda davam edir. BMT təmiz, sağlam və davamlı ətraf mühiti əsas insan hüququ kimi tanıyır. Qlobal ictimaiyyətin BMT-nin Dayanıqlı İnkişaf Məqsədlərinə nail olmaq üçün səfərbər olduğu, ekoloji problemlərin həlli üçün səylərini gücləndirdiyi bir vaxtda Ermənistanın bu hərəkətləri Transsərhəd Çaylar Konvensiyası və BMT-nin Avropa İqtisadi Komissiyasının Transsərhəd Kontekstdə Ətraf Mühitə Təsirin Qiymətləndirilməsi Konvensiyasının (Espoo Konvensiyası) tələblərini ciddi şəkildə pozur”, - müraciətdə vurğulanıb.
Qeyd olunub ki, yaxın zamanda BMT-in İqlim Dəyişikliyi üzrə Tərəflər Konfransı - COP29-un Cənubi Qafqaz regionunda, Azərbaycanda keçiriləcəyini nəzərə alaraq, Ermənistan da ətraf mühitə ziyan vuran əməllərdən çəkinməli, bununla da beynəlxalq konvensiyalardan irəli gələn öz öhdəliklərini yerinə yetirməlidir: “Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının (UNFCCC), iqlim dəyişmələrinə həsr olunmuş əsas beynəlxalq razılaşmanın, inkişaf etmiş ölkələr üçün məcburi emissiyaların azaldılması hədəflərini müəyyən edən UNFCCC ilə əlaqəli beynəlxalq müqavilə olan Kioto Protokolunun, eləcə də UNFCCC çərçivəsində qlobal istiləşməni sənayedən əvvəlki səviyyədən 2 dərəcədən çox aşağı səviyyədə məhdudlaşdırmaq məqsədi daşıyan beynəlxalq müqavilə - Paris Sazişinin tərəfi kimi, Ermənistan qlobal miqyasda iqlim dəyişmələri ilə mübarizə aparmaq və planetin qorunmasında qaydalara riayət etmək öhdəliyini götürüb. Biz, Ermənistan hökumətini və Ermənistanın dağ-mədən sənayesi müəssisələrinin məxsus olduğu özəl şirkətləri həmin müəssisələrdə təftiş, qiymətləndirmə və monitorinq işləri aparmaq üçün ekologiya və sağlamlıq sahəsində ixtisaslaşmış beynəlxalq ekspertlərə, o cümlədən qonşu ölkələrdən olan ixtisaslaşmış QHT-lərə şərait yaratmağa çağırırıq”.
“Biz, həmçinin Amulsar (Qeyd: Amuldağ nəzərdə tutulur) qızıl mədənində ekosistem üçün əhəmiyyətli dərəcədə zəhərli və radioaktiv çirklənmə riskləri yaradan mədən işlərinin dayandırılması ilə bağlı Ermənistan və Azərbaycanın vətəndaş cəmiyyəti təşkilatlarının bu yaxınlarda Ermənistan hökumətinə və bütün maraqlı şirkətlərə ünvanlanmış müraciətində qeyd olunan dərin narahatlığa da bölüşürük”, - bəyanatda bildirilib.

İmzalar:

	Məryəm Daneş	Vaşinqton və Li Universiteti, ekofəal	ABŞ
	Aleksandr Eames	Planet 2030 təşkilatı	Birləşmiş Krallıq
	Saurab Kumar	YOUNGO – BMT-in Gənc İqlim Çempionları	Hindistan
	Patsi Stillo	“Partners in Health” təşkilatı	ABŞ
	Şəmsiyə Kukanbekova	Stop TB Tərəfdaşlığı	Tacikistan
	Kristina Zhorayeva	“AFEW”	Qazaxıstan
	Manoj Prabhu	“Dure”	İsveçrə
	Erna Yasareviç	“Dostluq körpüləri”	Bosniya və Herseqovina
	Met Qarnet	Miçiqan Universiteti, eko-fəal	ABŞ
	Qleb Yevqeniy	“MADI”	Rusiya
	Nikolay Russu	“Gənc Baxış”	Moldova
	Fernando Sançes	“Braziliya Tibb Bacıları” Assosasiyası	Braziliya
	Prof.Dr.Ejaz Khan	İctimai Səhiyyə və Epidemiologiya üzrə Səhiyyə Xidmətləri Mərkəzi	Pakistan
	Mohmad Hüseyn Lon	Beynəlxalq İnsan Hüquqları Komissiyası	İsveçrə
	Əhməd Hudu Abdullahi	Afrihealth Optonet Assosasiyası	Nigeriya
	Karm Sitro	“Partners in Health” təşkilatı	ABŞ
	Ermin Yasareviç	“Dostluq körpüləri”	Bosniya and Hersegovina
	Naomi NguemadciIbaue Dabot	“ONG” Çad İqliminin Yaşıl Akademiyası	Çad
	Kristina Yakama	“Yaxşı Səhiyyə İcma Təşəbbüsü” Qrupunun rəhbəri	Keniya
	Konadu	“Altar” İnam Fondunun rəhbəri	Qana
	Peter Owiti	“Wote” Gənclərin İnkişafı Təşkilatının direktoru	Keniya
	Zeki Kılıçaslan	İstanbul Vərəm Savaş Dərnəyi	Türkiyə
	Sergey Uçayev	“Ishonch və Hayot”	Özbəkistan
	Stiven Anquva Şikoli	Kenyanın Vərəm çempionları Şəbəkəsi	Keniya
	Şəmsəddin Kuzəçi	Kərkük Mədəniyyəti İctimai birliyi	Türkməneli-İraq
	Ere Qabriel Erukudi	ətraf mühit üzrə ekspert, ekofəal	Nigeriya
	Festus Ngisipaan	“Kakuma” Sağlamlıq Təhlükəsizliyi Assosasiyası	Keniya
	Norman Kagiso Matiting	“TBpeople”	Botsvana
	Ezekiel Odeoh	Aqro Ətraf Mühit Fermerləri Assosasiyası (AGEFA)	Keniya
	Endalkchew Fekadu	“VHS” təşkilatı	Efiopiya
	Əli Iklaqa	“Təbii Eko Paytaxtı” təşkilatı	Nigeriya
	Gabriel Ekalale	Asegis İcma Şəbəkəsi	Keniya
	Nişan Çavan	İctimai Səhiyyə üzrə ekspert	Hindistan
	Alfred Edapal	Lomeds Təşkilatı	Keniya
	Çarlz Quist	“Carepol” Fondu	Qana
	Rebekka Abulon	“Asegis” İcma şəbəkəsi	Keniya
	Filiz Duyar Ağca	Türk Toraks Dərnəyi	Türkiyə
	Olorun Femi	“Təbii Eko Paytaxtı” təşkilatı	Nigeriya
	EMERI ELIUD	Beynəlxalq TUBAE Təşkilatı	Keniya
	Coz Mariya	GEP Fondu	Argentina
	Lemaya Lumbasi	“A4ek” QHT-si	Keniya
	Erlina Burhan	Respirator Xəstəliklər üzrə İndoneziya Assosasiyası	İndoneziya
	Loçuç Yatu	“TODANYATU” İcma-əsaslı Təşkilatı	Keniya
	Karani Franklin	Loyifam Təşkilatı	Keniya
	Cozef Ngaukon Açuqa	“Ayok” multi İnkişaf Təşkilatı (AMDO)	Keniya
	Con Akinnuba	Ekologiya və İcma İnkişaf Mərkəzi	Nigeriya
	Samuel Iro Tomoro	TUNETAD	Keniya
	Kolins Mayor Kinyuru	Pamoja TB group	Keniya
	Cozef Kilonzo	“BİSK” Gənclər təşkilatı	Keniya

KARUSEL / SİYASƏT