Mərakeş və ABŞ-dan olan iki müstəqil tədqiqatçı Atlas dağlarında gizlədilmiş təxminən yarım milyon ənənəvi hüquqi müqaviləni aşkar edib.

Xarici media xəbər verir ki, taxta, perqament üzərində yazılmış və ya qamışda qorunan bu sənədlər Amazıq xalqının sosial, hüquqi və iqtisadi tarixinə unikal bir pəncərə təqdim edir. Kəşf haqqında ətraflı məlumat Taylor & Francis jurnalında dərc olunan avqust məqaləsində verilib.

Tədqiqatçıların hesablamalarına görə, 4000-dən çox şəxsi kolleksiyadan əlavə, 5000-dən çox sənəd öz orijinal yerlərində qalır.

Macəra Mərakeşli bir antikvar satıcısının köhnə qəbilə əşyalarından ibarət böyük bir səbət alması ilə başladı. Bunların arasında o, "qəribə artefakt" kimi təsvir etdiyi şeyi tapdı: köhnə Mərakeş ərəbcəsi kimi görünən əlyazma mesajları olan taxta lövhə.

Digər antikvar satıcıları ilə məsləhətləşdikdən sonra o, lövhənin Anti-Atlas bölgəsinə aid qədim Amaziq hüquqi sənədi olduğunu müəyyən edib.


Bu tapıntı ilə maraqlanan tədqiqatçılar Anti-Atlas dağları ilə səyahətə çıxmağa qərar verib.

Onlar qanuni sənədlər də daxil olmaqla qiymətli əşyalarını saxlamaq üçün Amaziq ailələri tərəfindən yaradılmış qədim bank sistemləri olan İqoudarı ziyarət edib.

Ekspedisiyası zamanı onlar təxminən 30 İqoudarı tədqiq edərək, bankalarda saxlanılan və ya yerə səpələnmiş sənədlər yığınlarını - bəziləri ağacdan, digərləri kağızdan hazırlanmış - aşkar edib.

Sənədlərin bir çoxunda tarixi möhürlər var və son 400 il ərzində Atlas dağlarında hüquqi, sosial və iqtisadi həyat haqqında məlumat verir.

Tədqiqatçılar Amazığ irsinin daha yaxşı başa düşülməsi üçün bu sənədlərin qorunması və öyrənilməsinin vacibliyini vurğulayırlar.

Tədqiqatçılar Mərakeşdəki 550 İqoudarın hamısını araşdıra bilməsələr də, Atlas Dağlarının potensial olaraq bu sənədlərin 500.000-ə qədərini ehtiva edən 25.000 ilə 100.000 anbarı ola biləcəyini təxmin edirlər.

Tədqiqatçılar ümid edirlər ki, bu artefaktlar Amaziq ailələri üçün dəyərli olduğuna görə elmi şəkildə, lazımi sənədlər və icazələrlə bərpa olunacaq.

Onlar şəxsi kolleksiyalarını uyğun bir quruma bağışlamağı planlaşdırırlar.
KARUSEL / MƏDƏNİYYƏT