İndoneziyanı kokos üçün cənnət adlandırmaq mübaliğə olmaz. Ekvatorda uzanan arxipelaq tropik meyvələr üçün ideal böyümə mühitini təklif edir.

Təəccüblü deyil ki, onun minlərlə adaları geniş kokos plantasiyalarına ev sahibliyi edir.

Reportyor.az yerli mediaya sitinadla bildirir ki, tropiklərin simvolu kimi dünya miqyasında tanınan kakos ağacı çox vaxt həyat ağacı adlanır, çünki ağacın demək olar ki, hər bir hissəsi faydalıdır.

Məsələn, kakos (hindistan cevizi) ağacının gövdələri sadə ev tikintisi üçün istifadə oluna bilər, kokos yarpaqları isə möhkəm süpürgələrə çevrilə bilər. Bundan əlavə, kokos çiçəklərinin şirəsindən şəkər hazırlamaq üçün istifadə edilə bilər.

Əksər insanlar meyvələrin özləri bitkinin ən qiymətli hissəsi olduğu ilə razılaşar.

Birbaşa istehlak edilə bilən təravətləndirici tropik dadı və ətindən başqa, meyvələr kokos südü, hindistan cevizi yağı, kokos unu və kopra istehsalında da istifadə edilə bilər.

Təkcə bu çoxfunksiyalılıq kokosları təkcə fermerlərin deyil, həm də iqtisadiyyat üçün strateji və həyati əhəmiyyətli məhsula çevirir.

Qeyri-müəyyən qlobal iqtisadi iqlim şəraitində belə, İndoneziyanın kokos ixracı hökumətin təşəbbüsləri sayəsində inkişaf etməyə davam etdi və İndoneziya kokosları ölkənin qlobal səhnədə kənd təsərrüfatı gücünün başqa bir simvolu olaraq ortaya çıxdı.

İndoneziya Statistikasından (BPS) əldə edilən məlumatlar son üç il ərzində milli kokos ixracının dəyərində və həcmində əhəmiyyətli artım nümayiş etdirib.

2022-ci ildəki 65,6 milyon ABŞ dollarından kokos ixracının dəyəri 2023 və 2024-cü illərdə müvafiq olaraq 75,33 milyon ABŞ dolları və 113,59 milyon ABŞ dollarına yüksəldi.

Bu müsbət tendensiya həm sabit qlobal tələbi, həm də İndoneziya kokosunun güclü rəqabət qabiliyyətini əks etdirir.

Bu ilin aprel ayına olan məlumata görə, HS kodu 08011200 (endokarp) olan kokosların ixrac dəyəri 62,63 milyon ABŞ dollarına çatıb, Çin isə yanvar-aprel ayları arasında 52,25 milyon ABŞ dolları dəyərində tropik meyvə idxal edərək ən çox alıcı kimi diqqəti cəlb edib.

Bu dəyər artımı kokos südlü qəhvə, kokos ətirli dondurma və qəlyanaltılardan tutmuş innovativ kosmetikaya qədər bütün növ məhsulların istehsalı üçün kokos və onların törəmələrinə artan tələbatla sıx bağlı idi.



Bu arada, Vyetnam və Tayland da qida sənayesi üçün xammal kimi İndoneziyadan getdikcə daha çox kokos alır. Lakin onların töhfəsi Çinlə müqayisədə çox azdır.

Bu tendensiyanı izah edən Kənd Təsərrüfatı naziri Andi Amran Sulaiman bildirib ki, qlobal bazarlar getdikcə daha çox İndoneziya kokosunu axtarır. Buna görə də, Çin və digər ölkələr onları idxal etməkdə tam addım atırlar.

Nazirin bəyanatı İndoneziyanın yüksək keyfiyyətli hindistan cevizi üçün qlobal təchizat zəncirlərində böyük rol oynamaq üçün geniş potensialını əks etdirir.

Bu fürsətdən tam istifadə etmək üçün hökumət yerli kokos istehsalının artırılmasında ardıcıl olaraq qalır. BPS-ə görə, İndoneziya 2022-ci ildə 2,87 milyon ton kokos istehsal edib, ardınca həm 2023, həm də 2024-cü illərdə təxminən 2,9 milyon ton kokos istehsal edib.

Heç bir azalma olmasa da, hökumət son iki il ərzində durğunluq hiss etdi - qismən təbii olaraq daha az meyvə verən kokos ağaclarının qocalması səbəbindən.

Bu səbəbdən hökumət kokos plantasiyalarının cavanlaşdırılması proqramı üçün bu il 750 milyard Rp (təxminən 46 milyon ABŞ dolları) büdcə ayırıb.

Proqram üstün toxumlarla təmin olunmasını, əkin sahələrinin genişləndirilməsini, fermerlər üçün məhsuldarlığın öyrədilməsini və plantasiyaların daha yaxşı idarə olunması üçün müasir alətlərin alınmasını əhatə edəcək.

Təşəbbüsün təkcə istehsalı artırmaqla yanaşı, İndoneziya kokoslarının rəqabət qabiliyyətini daha da artıracağı və fermerlərin rifahını yaxşılaşdıracağı gözlənilir.

Nazir Süleyman vurğuladı ki, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi İndoneziyanın dünyanın hindistan cevizinin güc mərkəzi kimi mövqeyini möhkəmləndirmək üçün regional hökumətlər və biznes subyektləri ilə sıx əməkdaşlıq edir.

Reportyor.az





KARUSEL / İQTİSADİYYAT