Avropa Kosmik Agentliyinin (ESA) “Solar Orbiter” missiyası tərəfindən əldə edilən Günəşin 4 yeni fotoşəkli yayımlanıb.

Agentliyin saytında deyilir ki, ESA-nın rəhbərlik etdiyi “Solar Orbiter” missiyası qabaqcıl təsvir alətlərindən istifadə edərək Günəşi öyrənir. Onların arasında Polarimetrik və Helioseysmik Imager (PHI) təkcə görünən işıqlı şəkilləri çəkmir, həm də maqnit sahəsinin istiqamətlərini ölçür, habelə Günəş səthinin müxtəlif hissələrinin hərəkətini və sürətini izləyir.
Daha sonra bu məlumatlar “Extreme Ultraviolet Imager” (EUI) tərəfindən həmin gün çəkilmiş Günəş tacının şəkli ilə müqayisə oluna bilər. EUI Günəşi ultrabənövşəyi işıqda təsvir edir.
Şəkillər “Solar Orbiter” Günəşə 74 milyon kilometr məsafədə olarkən çəkilib və onun səthini örtmək üçün çoxlu yüksəkkeyfiyyətli çəkiliş tələb olunur. Kosmik gəmi Günəşin üzünün hər bir hissəsi çəkilənə qədər əyilib və onun ətrafında fırlanıb.
Burada təqdim olunan tam disk şəkillərini əldə etmək üçün bütün təsvirlər mozaika kimi bir-birinə yapışdırılıb. PHI və EUI mozaikası dörd saatdan çox müddət ərzində çəkilib və hər biri 25 təsvirdən ibarətdir.

PHI-nin təfərrüatlı təsviri Günəşin səthini daim hərəkətdə olan və 4500–6000 dərəcə Selsidə onun radiasiyasının böyük hissəsini yayan parlayan plazma kimi göstərir. Aşağıda konveksiya zonası plazmanı qarışdıraraq səthə dənəli görünüş verir. Onun altında isti, sıx plazma Yer mantiyasındakı maqmadan fərqli olaraq, Günəşin “konveksiya zonasında” fırlanır. Bu hərəkət nəticəsində Günəşin səthi dənəli görünüş alır. PHI-nin maqnit xəritəsi və ya “maqnitoqram” Günəş ləkələrini – səthin qaranlıq ləkələr kimi görünən daha soyuq sahələrini göstərir. Bu xəritədə Günəşin maqnit sahəsinin ətraf ərazilərdə cəmləşərək ya xaricə (redi), ya da içəriyə (mavi) hərəkət etdiyi görünür.
Günəş səthində materialın hərəkət sürəti və istiqaməti PHI-nin sürət xəritəsində görünə bilər ki, bu da “taxoqramma” olaraq bilinir: kosmik gəmiyə doğru hərəkət üçün mavi və uzaqlaşma üçün qırmızı rənglərdən ibarətdir. Plazmanın Günəşin fırlanmasını izlədiyi halda, onun Günəş ləkələri ətrafında xaricə doğru itələndiyini göstərilir.
Nəhayət, EUI-nin Günəş tacının təsviri fotosferin üzərində baş verənləri göstərir: milyon dərəcəli plazma maqnit sahəsi xətlərinin ardınca aktiv Günəş ləkələrinin üzərində uzanır.

MARAQLI / KARUSEL