Həkimlər və səhiyyə mütəxəssisləri tərəfindən hazırlanan yeni hesabatda, qalıq yanacaq emissiyalarının səbəb olduğu iqlim dəyişikliyi temperaturu təhlükəli yeni yüksəkliklərə yüksəldir, eyni zamanda quraqlıq və ərzaq təhlükəsizliyini pisləşdirir.

Reportyor.az xəbər verir ki, Lancet Countynin Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı da daxil olmaqla onlarla mütəxəssisin, akademik qurumun və BMT agentliklərinin işinə əsaslanan illik hesabatına görə, rekord qıran 2023 - cü il istiliyi-rekord ən isti-ortalama bir insanın iqlim dəyişikliyi olmadan olduğundan 50 gün daha çox təhlükəli temperatur yaşamasına səbəb olub.

Xüsusilə həssas olanlar yaşlı insanlardır, keçən il 65 yaşdan yuxarı insanlar arasında istiliklə bağlı ölümlərin sayı 1990-cı illərdəki bu cür ölümlərin sayından 167 faiz yüksək səviyyəyə çatıb. Hesabatda deyilir ki, iqlim dəyişikliyi olmasaydı, tədqiqatçılar bu rəqəmin 1990-cı illərdən 65 faiz artacağını gözləyirdilər.

Lancet Countdownun icraçı direktoru Marina Belen Romanello deyib ki, ildən-ilə iqlim dəyişikliyi ilə birbaşa əlaqəli ölümlər artır. Ancaq istilər təkcə ölüm hallarına və ölüm hallarına təsir etmir, həm də istiyə məruz qalma ilə bağlı xəstəlikləri və patologiyaları artırır. Məsələn, açıq havada idman edən insanlar getdikcə daha çox risk altındadır. Şirkətlər açıq havada işləmək üçün məhdud imkanlarla üzləşirlər.

Hesabatda deyilir ki, əslində keçən ilki həddindən artıq istilər dünyaya təxminən 512 milyard potensial əmək saatına, yüz milyardlarla dollar dəyərində potensial gəlirə başa gəlib.

İqlim dəyişikliyi də qidaları daha etibarsız edir.

Keçən il dünya ərazisinin 48 faizə qədərinin həddindən artıq quraqlıq şəraiti ilə üzləşdiyini deyən tədqiqatçılar, 1981-2010-cu illərlə müqayisədə təxminən 151 milyon daha çox insanın qida çatışmazlığı ilə üzləşəcəyini söyləyib.

Keçən il həddindən artıq yağıntılar da torpaqların təxminən 60 faizinə təsir edib, daşqınlara səbəb oldu və suyun çirklənməsi və ya yoluxucu xəstəlik riskini artırıb.

Tədqiqatın müəllifləri BMT-nin qarşıdan gələn iqlim sammitini, COP29-u iqlim maliyyəsini ictimai sağlamlığa yönəltməyə çağırıblar. COP29 danışıqları noyabrın 11-də Azərbaycanda, Bakıda başlayır.

BMT-nin Baş katibi Antonio Quterres ölkələri hamı üçün daha ədalətli, daha təhlükəsiz və daha sağlam gələcək yaratmaq məqsədilə qalıq yanacaq istifadəsini və emissiyaları azaltmaqla iqlim fəaliyyətsizliyi xəstəliyini müalicə etməyə çağırıb.

KARUSEL / GÜNDƏM