Mərakeşdə aparılan əsaslı tədqiqat zəfəran tullantılarının tez-tez iştahsızlıq, baş ağrısı və toksiklik kimi sağlamlıq riskləri ilə əlaqəli olan sintetik konservantlara təsirli və təbii alternativ kimi potensialını ortaya qoydu.

“Scientific Reports” jurnalında dərc olunan “Qarışıq dizaynı və Simpleks-Centroid yanaşmasından istifadə edərək Mərakeş zəfəran yan məhsullarının antibakterial və antifungal aktivliyinin artırılması” adlı araşdırma 14 mərakeşli tədqiqatçıdan ibarət qrup tərəfindən aparılıb.

Tapıntılar zəfəranın əlavə məhsullarının - xüsusilə stiqmaların, yarpaqların və ləçəklərin - bioloji aktiv birləşmələrin mənbəyi kimi istifadə olunmamış dəyərini vurğulayır.

Qabaqcıl eksperimental dizayn metodundan istifadə edərək, tədqiqatçılar bir neçə ümumi bakteriya və göbələklərə qarşı güclü antimikrobiyal fəaliyyət nümayiş etdirən 34% stiqma, 30% yarpaq və 36% ləçəkdən ibarət optimal qarışığı müəyyən etdilər. Bunlara Staphylococcus aureus, Escherichia coli, Candida albicans və Geotrichum növləri daxildir.

Ekstraktlar 6,25 mq/ml kimi minimum inhibitor konsentrasiyaya (MIC) nail oldular, bu onların potensialının aydın göstəricisidir. Xüsusilə, ekstraktlar qida və ya kosmetik məhsullarda qorunma və estetik cəlbediciliyin ikili faydasını təklif edərək, təbii rənglərini qorudu.


Tədqiqat praktiki tətbiqlər üçün perspektivli yollar açır, o cümlədən aktiv qablaşdırma texnologiyaları vasitəsilə qida məhsullarının qorunması, aktual əczaçılıq məhsullarının inkişafı və kimyəvi konservantlara təbii alternativlər vasitəsilə davamlı kənd təsərrüfatı.

İqtisadi baxımdan yanaşma əhəmiyyətli vədlər verir. İstehsal olunan hər kiloqram zəfəran üçün təxminən 63 kiloqram tullantı əmələ gəlir. Tədqiqat göstərir ki, bu əlavə məhsulların antimikrobiyal agentlərə emalı, dövri iqtisadiyyat prinsipləri və tullantıların azaldılması məqsədlərinə uyğunlaşdırılmaqla, ənənəvi bitki ekstraktları ilə müqayisədə xərcləri 40-60% azalda bilər.

Tədqiqatçılar sənaye miqyaslı istehsal, in vivo tətbiqlər və formulaların uzunmüddətli sabitliyi ilə bağlı əlavə araşdırmalara çağırır. Onlar həmçinin kimyəvi quruluş və bioloji effektivlik arasındakı əlaqəni daha yaxşı başa düşmək üçün infraqırmızı spektroskopiya, maye xromatoqrafiya-kütlə spektrometriyası və nüvə maqnit rezonansı kimi qabaqcıl analitik üsulların istifadəsini müdafiə edirlər.

Bu innovativ iş kənd təsərrüfatı tullantılarını gəlirli və davamlı mənbəyə çevirmək, ətraf mühitə nəzarəti ictimai sağlamlıq faydaları ilə birləşdirən elmi tədqiqatların gücünü vurğulayır.

Tapıntılar dairəvi həllərin və yaşıl texnologiyaların biosənayedə mərkəzi rol oynadığı, istehsal xərclərinin azaldılması və istehlakçı təhlükəsizliyinin yüksəldilməsi kimi ikili fayda təklif etdiyi gələcəyi dəstəkləyir.

Reportyor.az





KARUSEL / İQTİSADİYYAT