Çin səlahiyyətliləri Çinin dini azlıqlarını cinayət etmək üçün daha geniş səylər çərçivəsində Sincandan sonra Çində ən çox müsəlman əhalinin yaşadığı Ninqxia və Qansu əyalətlərinin şimal bölgələrində yüzlərlə məscidi bağlayıb və ya dəyişdirib.

Bu barədə "The Guardian" Human Rights Watch (HRW) təşkilatının son hesabatına istinadla xəbər verir. Təşkilatın tədqiqatçıları bildirib ki, Çin hökuməti Ninqxia muxtar vilayətində və Qansu əyalətində məscidlərin sayını əhəmiyyətli dərəcədə azaldır.
HRW-nin tədqiqatçıları Ninqxianın iki kəndində məscidin konsolidasiyası siyasətini araşdırmaq üçün peyk görüntülərini təhlil edib. Məlum olub ki, 2019-2021-ci illər ərzində yeddi məscidin hamısından günbəz və minarələr götürülüb. Məscidlərdən dördü əhəmiyyətli dərəcədə dəyişdirilib: üç əsas bina yerlə-yeksan edilib, birinin dəstəmaz otağı zədələnib.
Mançester Universitetindən Devid Stroup ilə mövzunu araşdıran Plimut Universitetinin müəllimi Hannah Theaker, dəstəmaz alma vasitələrinin çıxarılmasının əsasən dərhal onlardan istifadə edə bilməyəcəyinizə əmin olmaq üçün bir yol olduğunu söyləyib. Theaker və Stroup hesab edir ki, Ninqxia-da 1300-ə yaxın məscid – qeydiyyatdan keçənlərin üçdə biri – 2020-ci ildən bəri bağlanıb. Bu hesablamaya qeyri-rəsmi statusu səbəbindən bağlanan və ya sökülən məscidlər daxil deyil, əksəriyyəti 2020-ci ildən əvvəl baş verib.
"Azad Asiya Radiosu"na müsahibə verən Ninqxia imamının dediyinə görə, məscidlərin konsolidasiyası siyasəti bir-birindən 2,5 km məsafədə olan hər hansı məscidin birləşdirilməsini nəzərdə tutur. 
HRW-nin Çin direktoru vəzifəsini icra edən Maya Vanq deyib ki, məscidlərin bağlanması, dağıdılması və təyinatının dəyişdirilməsi Çində İslam praktikasının qarşısını almaq üçün sistematik səylərin bir hissəsidir.
Məscidin konsolidasiyası siyasəti Ninqxia və Qansu ilə məhdudlaşmır. Avstraliya Strateji Siyasət İnstitutunun hesablamalarına görə, 2017-ci ildən bəri Sincandakı 16 min məscidin 65%-i dağıdılıb və ya zədələnib.
May ayında Çinin cənub-qərbindəki Yunnan əyalətindəki Hui müsəlman qəsəbəsində mühüm yerli məscidin hissələrini sökmək cəhdinə görə yüzlərlə polis etirazçılarla toqquşub.
KARUSEL / DÜNYA