Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyində Meksikanın Dieqo Rivera Anauakali Muzeyinin “Dieqo Rivera: Daha yaxşı gələcəyin vədi” sərgisinin açılış mərasimi baş tutub.

Sərgi Meksikanın Azərbaycandakı Səfirliyi, Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi, Anauakali Muzeyi və Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyinin birgə təşkilatçılığı ilə keçirilir. Dünyaca məşhur meksikalı rəssam Dieqo Riveraya (1886–1957) həsr olunmuş sərgi Anauakali Muzeyini beynəlxalq miqyasda təqdim etdiyi ilk layihədir. Burada Dieqo Riveranın bədii irsini əhatə edən təxminən 100-ə yaxın fotoqrafik reproduksiya — divar rəsmləri, rəsm və eskizlər, eləcə də arxiv fotoşəkilləri və sənədlər nümayiş etdirilir. Bu materiallar tamaşaçılara XX əsrin ən böyük sənətkarlarından birinin unikal yaradıcılığı ilə yaxından tanış olmaq imkanı verir.


Sərginin açılışında Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyinin direktoru Şirin Məlikova, Meksikanın Azərbaycandakı səfiri Viktoriya Romero, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru Telman İbrahimov və Meksikanın Dieqo Rivera Anauakali Muzeyinin direktoru Teresa Moya çıxış edərək sərginin əhəmiyyətindən danışıblar. Onlar Dieqo Rivera yaradıcılığının bəşəri dəyərləri əks etdirdiyini və Meksikanın mədəni irsinin ayrılmaz hissəsi olduğunu vurğulayıblar. Çıxışlarda sərginin Azərbaycan və Meksika arasında mədəni əlaqələrin möhkəmlənməsinə töhfə verdiyi bildirilib və təşkilatçılara minnətdarlıq ifadə olunub.

Qeyd edək ki, sərginin ekspozisiyası beş əsas tematik bölmədən ibarətdir. Bu bölmələr rəssamın Meksikanın sosial transformasiyasındakı əsas rolunu müəyyən edir. Burada rəssamın incəsənət haqqında düşüncələri, muralist hərəkatındakı mövqeyi, rəssamlıq və memarlığın sintezi və inqilabdan sonrakı Meksikada incəsənətinin ictimai rolu izlənilir, Riveranın Meksika inqilabına, ictimai təhsilə və incəsənətin vətəndaş cəmiyyəti üçün vasitə kimi roluna dair dərin marağını əks etdirir. Ziyarətçilər Riveranın Meksika divar sənətinin aparıcı fiquru kimi necə formalaşdığını, incəsənəti təkcə estetik deyil, həm də təhsil və ictimai şüurun formalaşdırılması vasitəsi kimi dəyərləndirdiyini əyani şəkildə müşahidə edə biləcəklər.
Riveranın Meksika Milli Hazırlıq Məktəbində işlədiyi "Yaradılış" (1922) adlı divar rəsminə dair fotoqrafik reproduksiyalar sərgidə xüsusi yer tutur. Bu monumental əsər Meksika muralizminin başlanğıcı hesab olunur və Renessans üslubunun yerli motivlərlə sintezini nümayiş etdirir. Riveranın daha sonrakı monumental layihələri arasında Çapingo və Meksika İctimai Təhsil Nazirliyi binalarındakı divar rəsmləri də yer alır.

Bundan əlavə, Meksika şəhərindəki Milli Saray və Kuernavakadakı Kortes sarayında çəkilmiş divar rəsmlərinin reproduksiyaları Riveranın tarixi sosial mübarizə kimi təqdim etmə bacarığını və bu əsərlərdə yerli mədəniyyətə verdiyi önəmi əks etdirir.
Riveranın beynəlxalq fəaliyyəti də sərgidə əhatəli şəkildə təqdim olunur. 1933-cü ildə Nyu-Yorkdakı Rokfeller Mərkəzində çəkdiyi “İki yolayrıcında qalan insan” adlı divar rəsmi böyük mübahisələrə səbəb olmuş və əsər məhv edilmişdir. Lakin sənətkar bu rəsmi yenidən Meksikada İncəsənət Sarayında "İnsan, kainatın idarəçisi" adı ilə yenidən yaratmışdır. Bu əsərin sənədli görüntüləri də sərginin xüsusi diqqəti cəlb edən hissələrindən birini təşkil edir.

Sərginin mərkəzi bölməsi Riveranın şəxsi təşəbbüsü ilə yaradılmış Anauakali Muzeyinə həsr olunub. Mexiko şəhərində yerləşən bu unikal məkan Rivera tərəfindən layihələndirilmişdir. Vulkanik daşlardan inşa edilmiş muzey qədim yerli irs, müasirlik və gələcək arasında körpü yaratmaq məqsədi daşıyırdı. Sərgidə təqdim olunan memarlıq planları, eskizlər və fotoşəkillər Riveranın mədəni kökləri qoruyaraq gələcək nəsillərə ilham vermək ideyasını dolğun şəkildə göstərir.
Qeyd edək ki, sərgi layihəsinin həyata keçirilməsi səfir Viktoriya Romeronun təşəbbüsü ilə Meksikanın Azərbaycandakı Səfirliyi, Meksika Xarici İşlər Nazirliyi, Mədəni Diplomatiya Baş İdarəsi və Anauakali Muzeyinin birgə səyləri sayəsində reallaşmışdır. Bu təşəbbüs sənətin mədəni diplomatiya vasitəsi kimi rolunu nümayiş etdirərək Riveranın Meksika xalqının sosial mübarizələrinə əsaslanan sənət dünyasını beynəlxalq ictimaiyyətlə çatdırır.

Sərgi 30 dekabr 2025-ci ilədək ziyarətçilər üçün açıq olacaq.

Reportyor.az


KARUSEL / MƏDƏNİYYƏT