İsrail ordusu, HƏMAS daha çox israilli girovu azad etmək üçün şənbə günü verilən vaxta əməl etməsə və təxminən bir aydır davam edən atəşkəs pozularsa, Qəzzada mümkün döyüşlərin bərpasına hazırlıq məqsədilə ehtiyat əsgərləri çağırıb.

Yanvarın 19-dan qüvvədə olan atəşkəs razılaşmasına əsasən, Fələstin silahlı qruplaşması şənbə günü daha üç girovu azad etməyə razılaşıb. Lakin bu həftə İsrailin şərtləri pozduğuna görə təhvil verməni dayandırdığını söyləyib.

ABŞ Prezidenti Donald Tramp cavab olaraq bildirib ki, bütün girovlar şənbə günü günortaya qədər azad edilməlidir, əks halda cəhənnəm sönəcək. Baş nazir Benyamin Netanyahu çərşənbə axşamı günü xəbərdarlıq edib ki, HƏMAS təyin olunmuş vaxta əməl etməsə, İsrail intensiv döyüşləri bərpa edəcək, lakin neçə girovun azad edilməsi lazım olduğunu açıqlamayıb.

Qarşıdurma Qəzza zolağını viran qoyan, əhalisinin əksəriyyətini məcburi köçkün vəziyyətinə salan, qida, axar su və sığınacaq qıtlığına səbəb olan və Yaxın Şərqi daha geniş regional müharibənin astanasına gətirən münaqişəni yenidən alovlandırmaq təhlükəsi yaradır.

Reportyor.az xəbər verir ki, İsrail rəsmiləri bildiriblər ki, hökumət nazirləri şənbə günü qalan bütün israilli girovlar azad edilməsə, atəşkəs rejimini ləğv etməklə bağlı Trampın təhdidini təsdiqləyib.

HƏMAS razılaşmaya sadiq qaldığını, lakin şənbə günü girovları azad etməyə razı olmadığını bildirib.

Danışıqlara yaxın olan bir fələstinli rəsmi bildirib ki, vasitəçilər həqiqi böhrana çevrilməsinin qarşısını almaq üçün müdaxilələrini artırıblar.

Adının açıqlanmasını istəməyən məmur “Hələlik hər şey aydın deyil, ancaq çıxılmaz vəziyyəti həll etmək və atəşkəs razılaşmasında heç bir fasiləyə yol verməmək üçün hər iki tərəflə vasitəçilər tərəfindən böyük müdaxilə var” deyib.

İşlərin nə yerdə olduğuna dair şərh istəmək istəyərkən, başqa bir Həmas rəsmisi Reuters-ə təfərrüatları açıqlamadan deyib ki, əlaqələr davam edir.

Qəzza müharibəsi 7 oktyabr 2023-cü ildə HƏMAS-ın başçılıq etdiyi İsrailin cənubuna hücumu ilə başladı və İsrailin məlumatlarına görə, ən azı 1200 adam öldürüldü və 250-dən çox insan girov götürüldü.

Qəzza səhiyyə rəsmilərinin bildirdiyinə görə, İsrail buna cavab olaraq HƏMAS-a qarşı hərbi hücuma başlayıb və bu, sahil anklavını viran qoyub və 48 mindən çox fələstinlini öldürüb.

İndiyədək Həmas çoxmərhələli atəşkəs razılaşmasının birinci mərhələsində yüzlərlə fələstinli məhbus və məhbusla mübadilə edilmək üçün 33 uşaq, qadın və yaşlı kişidən ibarət ilkin qrupdan 16 israilli girovu azad edib. Bundan əlavə, o, beş taylandlı girovu da planlaşdırılmamış azadlığa qaytarıb.

Vasitəçilərin ümid etdiyi sazişin ikinci mərhələsinə dair danışıqların qalan girovların azad edilməsi və İsrail qoşunlarının Qəzzadan tam çıxarılması ilə bağlı razılaşmanın da daxil olacağına dair danışıqların Dohada davam etməli idi, lakin İsrail komandası çatdıqdan iki gün sonra bazar ertəsi evə qayıtdı.

Razılaşmanın əsasını təşkil edən 42 günlük atəşkəsi ləğv etmək təhlükəsi bu həftə minlərlə israilli etirazçını küçələrə çıxararaq hökuməti qalan girovları geri qaytarmaq üçün razılaşmanı davam etdirməyə çağırıb.

Yüksək rütbəli ərəb rəsmiləri çərşənbə günü bildiriblər ki, Trampın Qəzzanı ələ keçirmək, 2 milyondan çox fələstinlini köçürmək və onu beynəlxalq çimərlik kurortuna çevirmək planı da regional qeyri-sabitliyi artıra bilər.

Ərəb Liqasının baş katibi Əhməd Əbul Qeyt Dubayda keçirilən Dünya Hökuməti Zirvə toplantısında bildirib ki, Tramp Qəzza ilə bağlı vizyonunu irəli sürərsə, o, Yaxın Şərqi sülh və sabitliyə zərərli təsir göstərən yeni böhranlar dövrünə aparacaq.

Tramp bildirib ki, Qəzzadakı fələstinlilər onsuz da böyük fələstinli əhalisi olan İordaniya və ərəb dünyasının ən sıx əhalisi olan Misir kimi ölkələrdə məskunlaşa bilərlər. Hər ikisi təklifi rədd edib.

Misir fevralın 27-də fələstinlilər üçün ciddi hadisələri müzakirə etmək üçün fövqəladə ərəb sammitinə ev sahibliyi edəcək.

Aboul Gheit, Ərəb Sülh Təşəbbüsü ideyasının 2002-ci ildə gündəmə gəldiyini və ərəb ölkələrinin Fələstinlilərlə dövlətçilik müqaviləsi və İsrailin 1967-ci ildə ələ keçirdiyi ərazilərdən tamamilə çıxarılması müqabilində İsrailə əlaqələrin normallaşdırılmasını təklif etdiyi ideyanın yenidən gündəmə gətiriləcəyini söylədi.

Trampın planı ABŞ-ın İsrail və Fələstin dövlətinin birlikdə yaşayacağı iki dövlətli həlli dəstəkləyən onilliklər siyasətini alt-üst etdi.
KARUSEL / DÜNYA