Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı - ÜST ilk dəfə qlobal miqyasda diabet və piylənməni müalicə etmək üçün bir sıra blokbaster arıqlama dərmanlarını tövsiyə edərək, ucuz ümumi versiyaların inkişaf etməkdə olan ölkələrdə insanların istifadəsinə verilməsini tələb etdi.

Ozempic, Wegovy və Mounjaro brendlərinin də daxil olduğu GLP-1 agonistləri adlanan iştahı boğan yeni nəsil dərmanlar insanlara əhəmiyyətli dərəcədə arıqlamağa kömək etmək qabiliyyətinə görə populyarlıq qazandı.

ÜST-ün rəqəmlərinə görə 2021-ci ildə 3,7 milyondan çox insan artıq çəki və ya piylənmə ilə bağlı xəstəliklərdən öldü ki, bu da malyariya, vərəm və HİV-in ümumi yoluxucu qatillərindən çoxdur.

Bununla belə, ABŞ-da ayda 1000 dollardan çox başa gələ bilən GLP-1 dərmanlarının yüksək qiymətləri, onların ən çox həyatını xilas edə biləcəyi yoxsul ölkələrə təqdim edilməyəcəyi ilə bağlı narahatlıqları artırdı.

ÜST, Danimarka dərman nəhəngi Novo Nordisk-in Ozempic və Wegovy-nin aktiv tərkib hissəsi olan semaqlutidi və ABŞ-ın Eli Lilly's Mounjaro şirkətində istifadə olunan tirzepatidi bütün dünyada böyüklər üçün əsas dərmanlar siyahısına əlavə etdi.

Bu "həyat qurtaran" inyeksiya dərmanlarının onlara ən çox ehtiyacı olan insanlara çatmasını təmin etmək üçün BMT agentliyi "qiymətləri aşağı salmaq üçün ümumi rəqabəti" təşviq etdiyini söylədi.

Liverpul Universitetinin farmakologiya tədqiqatçısı Andrey Hill, ümumi semaqlutidin Hindistanda ayda 4 dollara qədər kütləvi istehsal oluna biləcəyini göstərən araşdırmaya işarə etdi: "Bizim xahiş etdiyimiz şey (Novo Nordisk) və Eli Lilly-dən məsul işi görmələri və müalicələrini dünya miqyasında sərfəli, ümumi qiymətə təqdim etmələridir".

Semaqlutid üçün patent gələn il Kanada, Hindistan və Çin də daxil olmaqla bəzi ölkələrdə tükənəcək ki, bu da ümumi istehsalda artımla nəticələnə bilər.

Ürəkbulanma da daxil olmaqla bəzi yan təsirləri olan GLP-1 dərmanları əvvəlcə diabet üçün hazırlanmışdı, lakin araşdırma getdikcə onların asılılıq da daxil olmaqla geniş spektrli sağlamlıq problemlərinə kömək edə biləcəyini təklif etdi.

Bu həftə JAMA tibb jurnalında dərc edilən bir araşdırma, dərman qəbul edən ürək problemləri olan xəstələrin xəstəxanaya yerləşdirilmə və ya vaxtından əvvəl ölmə riskinin 40 faizdən çox aşağı olduğunu göstərdi.

ÜST-nin məlumatına görə, hazırda dünyada hər səkkiz nəfərdən biri obezdir, halbuki 2022-ci ildə 800 milyondan çox insan diabetdən əziyyət çəkir.

ÜST, həmçinin bir sıra xərçəng dərmanlarını əsas dərmanlar siyahısına daxil etdi.

Reportyor.az




SAĞLAMLIQ / KARUSEL