Çoxsaylı tədqiqatlar göstərir ki, müntəzəm siqaret çəkmək sağlamlığa, xüsusən də qan təzyiqinə əhəmiyyətli dərəcədə mənfi təsir göstərir. Bu vərdiş həm qısa, həm də uzunmüddətli dövrdə qan təzyiqinin yüksəlməsinə səbəb ola bilər, ürək-damar xəstəlikləri və digər sağlamlıq problemləri riskini artırır.

Bu necə baş verir?

Mütəxəssislər bildirir ki, tütün çəkildikdə, bədən qan dövranına və qan təzyiqinə təsir edə bilən 7000-dən çox kimyəvi maddəyə məruz qalır. Bir çox insan bu maddələrdən dərhal və güclü təsirlər yaşayır, yəni hətta ilk siqaret belə qan təzyiqində qəfil artıma səbəb ola bilər.

Yalnız bir siqaret çəkmək təxminən 30 dəqiqə ərzində qan təzyiqinin 20 mm civə sütununa qədər kəskin artmasına səbəb ola bilər.

Tütünün ən zərərli maddələrindən biri sinir sisteminə birbaşa təsir edən nikotindir. O, zövq hisslərini yaradır və norepinefrin ifrazını stimullaşdırır, qan damarlarının daralmasına və qan təzyiqinin yüksəlməsinə səbəb olur.

Tütün yandırmaq həmçinin ağciyərlərə və qan dövranına karbonmonoksit buraxır. Bu molekullar qırmızı qan hüceyrələrinə güclü şəkildə bağlanır və qanda oksigen səviyyəsini azaldır. Kompensasiya etmək üçün ürək daha sürətli döyünür və bu da qan təzyiqini daha da artırır.

Siqaret çəkmək həmçinin hidrogen peroksid, xinonlar, kadmium və nikel kimi maddələri ifraz edir ki, bu da zərərli sərbəst radikallar və faydalı antioksidantlar arasındakı tarazlığı pozur - oksidləşdirici stress kimi tanınan bir vəziyyət. Yüksək sərbəst radikallar qan damarlarına zərər verə bilər, onların sərtləşməsinə və daralmasına səbəb ola bilər və bu da qan təzyiqinin artmasına səbəb olur.

Risk siqaret çəkmə müddəti ilə artır

Tədqiqatlar göstərir ki, digər risk faktorlarından asılı olmayaraq, siqaret çəkmə hipertoniya riskini 30%-ə qədər artırır. Həm siqaret çəkmə müddəti, həm də intensivliyi əsas amillərdir. 2020-ci ildə 7000-dən çox yetkin üzərində aparılan bir araşdırma, qan təzyiqində ən əhəmiyyətli artımın beş il siqaret çəkdikdən sonra baş verdiyini müəyyən etdi.

Uzunmüddətli yüksək təzyiq ciddi ürək-damar xəstəliklərinə səbəb ola bilər

Zamanla siqaret çəkmək damar zədələnməsi və arterial sərtlik səbəbindən davamlı yüksək təzyiqə səbəb ola bilər. Bu, ürək-damar xəstəlikləri riskini artırır. JAMA Cardiology jurnalında dərc olunmuş 2020-ci il tədqiqatına görə, sistolik qan təzyiqinin hər 10 mm civə sütunu artması ürək-damar xəstəlikləri riskini 53% artırır.

Reportyor.az



KARUSEL / CƏMİYYƏT